Ο Αϊ - Δημήτρης

Ο ΑΪ- ΔΗΜΗΤΡΗΣ

Στο χωριό μας που δεν είναι κι ομορφότερο στην πλάση,
μας αφήκαν οι γονείς μας μια γερόντισσα εκκλησιά.

Δεν της έχομε φτιαγμένο μαρμαρένιο εικονοστάσι,
τα καντήλια της δεν είναι κρυσταλλένια και χρυσά .

Φτωχικά ντυμένους έχει και τους γέρους της παπάδες,
ταπεινοί κι οι δυο της ψάλτες είναι πάντα εργατικοί.

Στα μανάλια της μεγάλες δεν ανάβουμε λαμπάδες,
στον αφέντη Αϊ - Δημήτρη το μικρό κεράκι αρκεί.

Κι όμως στο μικρό της χώρο, που όλους κι όλους δε μας πιάνει,
του Θεού το μεγαλείο το αισθανόμαστε τρανό!

Πουθενά πιο μυρωμένο δεν καπνίζει το λιβάνι,
πουθενά το καντηλάκι δεν σπιθάει πιο φωτεινό.

Στην καλή μας εκκλησούλα όλοι μας εκεί στη μέση
χριστιανοί στην κολυμπήθρα γίναμε κλαψαριστά.

Θα γελάσωμε μια μέρα και γαμπροί στην ίδια θέση,
θα σωπάσωμε μιαν άλλη με τα μάτια μας κλειστά...

Γεώργιος Αθάνας

_______________________

Το ποίημα είναι από το αναγνωστικό της Στ' Δημοτικού

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ ΕΚΔΟΣΕΩΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ - ΑΘΗΝΑ 1952

http://www.scribd.com/doc/24902217/Αναγνωστικό-ΣΤ΄-Δημοτικού-1952

Το χωριό είναι το Πολύδροσο Θεσπρωτίας και η εκκλησιά του, χτισμένη όπως δείχνει η κεραμοπλαστική επιγραφή στο ιερό το ζπε - δηλαδή στα 1577, είναι αφιερωμένη στον Άγιο Δημήτριο όπως και το ωραιότατο ποίημα του Γεωργίου Αθάνα.

http://www.polydroso.gr/index.php/topolydroso/history

Τέτοιες εκκλησίες, εκκλησίες χωριών και γερόντισσες, όπως εύστοχα περιγράφει ο ποιητής Αθάνας, εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο την έννοια της εκκλησίας όπως τη διδαχθήκαμε στο φετινό μάθημα των Θρησκευτικών.

Γίνεται στην περίπτωση αυτή η εκκλησία το κέντρο αναφοράς της κοινότητας και εκεί συμβαίνουν όλα τα σπουδαία γεγονότα που σημαδεύουν τη ζωή του καθενός μας. Γι' αυτό και οι εκκλησίες αυτές δημιουργούν μια ιδιαίτερη κατάνυξη σε όποιον τις επισκέπτεται.

Να προσθέσουμε ότι στο χαγιάτι της συγκεκριμένης εκκλησίας λειτουργούσε σε χρόνους παλιούς και το σχολειό του χωριού. Σώζονταν μάλιστα μέχρι πρόσφατα και τα σημάδια από τη φωτιά που άναβε εκεί ο δάσκαλος για να μην παγώσουν τα καημένα τα παιδάκια... Και να πούμε ότι τα παιδιά εκείνης της εποχής δεν είχαν καν το προνόμιο να φοράνε παπούτσια στα ποδαράκια τους. Όμως ο άγιος Δημήτριος τους έδινε τη δύναμη να ξεπερνούν τις κακουχίες και να προσπαθούν να μάθουν τα λιγοστά γραμματάκια για να γίνουν καλύτεροι άνθρωποι.

Αξίζει μάλιστα να πούμε και αυτό. Στο χωριό σωζόταν μέχρι και τα μέσα περίπου του προηγούμενου αιώνα μια χειρόγραφη επιστολή του άγιου Κοσμά του Αιτωλού. Την είχε φέρει μαζί της κάποια οικογένεια που μετοίκησε στο Πολύδροσο από το γειτονικό χωριό Ζάλογγο και οι χωριανοί την χρησιμοποιούσαν ως ... "γιατρικό"! πιστεύοντας πως η χάρη του αγίου μπορούσε σε μια δύσκολη περίπτωση αρρώστιας να μεταδοθεί από το χαρτί στον ασθενή. Όμως η ουσία δεν είναι στο τι πίστευαν τότε οι άνθρωποι μα στο κείμενο αυτής της επιστολής που το παραθέτουμε αυτούσιο και που είχε πράγματι μαγική επίδραση στους ανθρώπους του χωριού. Διαβάστε το για να καταλάβετε...

_______________________

«Ευγενέστατοι αγαπητοί αδελφοί και τέκνα μου πνευματικά οι κατοικούντες την χώραν Ζάλογκον ασπαζόμενος σας, εύχομαι και παρακαλώ τον άγιον Θεόν δια την ψυχικήν και σωματικήν σας υγείαν.

Εγώ, αδελφοί μου, ως δούλος ανάξιος του Θεού ημών περιερχόμενος και διδάσκων, το κατά δύναμιν, τους χριστιανούς, ήλθα και εδώ εις την χώραν σας. Και βλέποντας ότι δεν έχετε σχολείον επαρακίνησα τους χριστιανούς και έδωσαν δια το σχολείον το κατά δύναμιν και προαίρεσιν, πρέπει δε και η ευγενία σας να βοηθήτε πάντοτε το σχολείον σας, εξ ιδίων πόνων, ή από την χώραν κοινώς, ή και από βακούφια, δια να λάβητε και παρά Θεού τον μισθόν σας, και τιμήν παρά των ανθρώπων, είμαι δε και εγώ χρεώστης να παρακαλώ τον κύριον να ευλογήση την χώραν σας και να αξιώση να ζήσητε εδώ καλά και θεάρεστα και να σας βάλη και εις τον παράδεισον, να χαίρησθε και να ευφραίνησθε και να δοξάζητε την Αγίαν Τριάδα.

Ταύτα και υγιαίνετε εν Κυρίω.
1779 αψοθ΄ Ιανουάριος
Κοσμάς ιερομόναχος
και ανάξιος ευχέτης σας

Έβαλα δε και επίτροπον, με την γνώμην πάντων, τον ευγενέστατον Ιωάννην του Νικολάου και επιστάτας και βοηθούς αυτούς, τον κυρ Νικόλαον του Δημητρίου και τον κυρ Νικόλαον του παπά Αναστασίου, και τον κυρ Κύριον του Αθανασίου, να κυβερνήσουν το σχολείον, καθώς ο κύριος τους φωτίσει. Έβαλα δε ακόμη επιστάτην και τον Γεώργιον του Αθανασίου.»

___________________

Ποια ήταν η μαγική επίδραση της επιστολής αυτής;

Μα η μεγάλη σημασία που έδιναν οι φτωχοί χωρικοί αυτού του μικρού χωριού στη μόρφωση των παιδιών τους, τηρώντας όσα ο πάτερ Κοσμάς συμβούλευε... Παρά τις στερήσεις, θεωρούσαν αδιανόητο να μην πάει το παιδί στο σχολείο. Χωρίς φαγητό μπορεί να έμεναν. Χωρίς παπούτσια μπορεί να μεγάλωναν. Όχι όμως χωρίς γράμματα. Γιατί έτσι τους είχε "δασκαλέψει" ο πάτερ Κοσμάς πως θα λάβουν από το Θεό το μισθό τους!

Μέρα που είναι σήμερα, εορτή των τριών Ιεραρχών, το μικρό μας αφιέρωμα αποδεικνύει ότι η εκκλησία και οι πατέρες της εκκλησίας κατέβαλαν πολλές προσπάθειες για να υποστηρίξουν τη μόρφωση των παιδιών. Όχι μόνο οι άγιοι Βασίλειος, Γρηγόριος και Ιωάννης ο Χρυσόστομος, οι τρεις Ιεράρχες δηλαδή, μα και πολλοί άλλοι κληρικοί αργότερα ακολούθησαν το ίδιο παράδειγμα. Ο άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός ήταν μια ξεχωριστή περίπτωση ανάμεσά τους, γι' αυτό και η ιστορία τού χάρισε τον τίτλο "Δάσκαλος του γένους".

Αργότερα οι άνθρωποι προσπαθώντας να μελετήσουν την ιστορία εκείνων των χρόνων, των χρόνων δηλαδή που η πατρίδα μας ήταν σκλαβωμένη στους Τούρκους, θεώρησαν πως την περίοδο αυτή δεν υπήρχαν φανερά σχολεία των υπόδουλων Ελλήνων και δημιούργησαν τη θεωρία του Κρυφού Σχολειού. Όμως η δράση και μόνο του πάτερ Κοσμά του Αιτωλού αποδεικνύει πως δεν ήταν έτσι τα πράγματα. Κι ευτυχώς δηλαδή γιατί έτσι λειτούργησαν πολλά σχολειά που μέρα τη μέρα και χρόνο το χρόνο φρόντιζαν να κρατούν ζωντανή την εθνική συνείδηση και τη λαχτάρα για λευτεριά. Η συμβολή της εκκλησίας σε όλη αυτή την προσπάθεια για μόρφωση είναι αναμφισβήτητη και ο ρόλος της τεράστιος.

Αυτή τη συμβολή και αυτό το ρόλο τιμούμε συνολικά σήμερα με τη γιορτή των Τριών Ιεραρχών, που θεωρούνται εκτός από άγιοι της εκκλησίας μας και προστάτες των γραμμάτων.